|
|||||||||||
|
Krótkie kalendarium twórczości artysty: 1896 - otrzymał pierwszą nagrodę w konkursie literackim za utwór: "Cmentarna noc" 1897 - wydał "Nowele" 1900 - "Komornicy" oraz "Nad urwiskiem" 1898-1902 - pisanie utworu "W Roztokach" 1903 - powstaje zbiór wierszy "Z tej smutnej ziemi" Prawie wszystkie te utwory ukazują ponury obraz wsi nękanej nędzą i jej społeczno - moralnymi skutkami. W twórczości Orkana dochodzą także do głosu zainteresowania tradycją historyczną m.in. w dramacie: "Ofiara"(1905) oraz epopei: "Kostka Napierski" (1925). Artysta podróżował po wielu krajach Europy: Austrii, Niemczech, Włoszech, Szwajcarii. Właśnie w Szwajcarii powstały dwa dramaty: "Ofiara" oraz "Wina i kara". Zimę 1907/08 Orkan spędził w Poroninie razem z przyszłą żoną - Marią Zwierzyńską, gdzie napisał "Wesele Prometeusza". W lutym 1909 roku wziął ślub z Marią, w tym samym roku urodziła im się córeczka Zosia, niestety w 1912 roku Maria umarła na gruźlicę. W tym samym czasie ukazała się: "Drzewiej" - poetycka opowieść o prastarej puszczy gorczańskiej.
Najcenniejszą częścią twórczości artysty z ostatniego okresu są "Listy ze wsi", które już za życia autora potraktowano jako wydarzenie literackie i ideologiczne. Dał w nich psychologiczną charakterystykę współczesnego chłopa, zanalizował jego historyczną i aktualną sytuację społeczną, uwydatnił jego wartości obywatelskie i kulturotwórcze na tle dominującej kultury miasta. Listy te są na pograniczu publicystyki, gawędy i zbeletryzowanego reportażu, cechuje je precyzja obserwacji, dowcip i żarliwość. Jesienią 1920 roku Juliusz Osterwa wystawia na deskach warszawskiej Reduty "Skapany świat" pod pierwotnym tytułem "Pomsta". 8 marca 1922 roku Orkan został przyjęty do Związku Zawodowego Literatów Polskich. W tym okresie nasilają się też jego problemy zdrowotne: cierpiał na arytmię, duszności, bóle w klatce piersiowej. 3. kwietnia 1930 roku artysta otrzymał Nagrodę Literacką Miasta Stołecznego Warszawy. Miał jechać po jej odbiór w maju, jednak przebywając u znajomych w Krakowie umarł nagle na wylew krwi do mózgu 14. maja 1930 roku. Pogrzeb odbył się 16. maja na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Kilka tygodni po ojcu umarła jego córka Zosia, która chorowała na ziarnicę złośliwą. Ostatecznie zwłoki Orkana spoczęły na cmentarzu w Zakopanem w 1931 roku.
W hołdzie poecie:
W zachowanym domu rodzinnym Orkana w Porębie Wielkiej w 1975 roku zorganizowano muzeum zwane Orkanówką. |
||||||||||